Relay – Các Loại, Contact Form và Ứng Dụng Thực Tiễn

1. Relay là gì và tại sao lại quan trọng?

Relay (rơ-le) là linh kiện điện – điện tử dùng để điều khiển mạch công suất lớn bằng tín hiệu nhỏ. Với cấu tạo gồm cuộn dây, phần ứng, lò xo và tiếp điểm, relay đóng vai trò bảo vệ mạch điều khiển, giúp cách ly tín hiệu với tải, đảm bảo hệ thống hoạt động an toàn và ổn định, đặc biệt trong môi trường công nghiệp.

►BKITEC nhập khẩu relay chính hãng, chứng từ đầy đủ, đảm bảo an toàn và hiệu quả vận hành.

2. Cấu tạo cơ bản của relay

Cuộn dây (Coil): Khi được cấp điện sẽ sinh ra từ trường.
Phần ứng & lò xo: Quyết định trạng thái đóng/ngắt của tiếp điểm.
Tiếp điểm (Contacts): Nơi dẫn tải, có thể ở trạng thái thường mở (NO) hoặc thường đóng (NC).
Vỏ bảo vệ (Housing): Che chắn chống bụi, ẩm, nâng cao độ bền cơ học.

3. Phân loại relay theo Contact Form (dạng tiếp điểm)

Contact Form xác định relay sẽ đóng/ngắt mạch như thế nào. Đây là yếu tố quan trọng khi thiết kế hệ thống.

❄ Form A – SPST-NO (Single Pole, Single Throw – Normally Open)

1 cực, 1 ngả, tiếp điểm thường mở (NO).
Khi cuộn dây có điện → mạch đóng.
Ứng dụng: bật/tắt thiết bị (bơm, quạt, motor).

❄ Form B – SPST-NC (Single Pole, Single Throw – Normally Closed)

1 cực, 1 ngả, tiếp điểm thường đóng (NC).
Khi cuộn dây có điện → mạch ngắt.
Ứng dụng: mạch bảo vệ, ngắt khẩn cấp.

❄ Form C – SPDT (Single Pole, Double Throw)

1 cực, 2 ngả (có cả NO và NC).
Khi relay nghỉ → COM nối NC; khi relay hoạt động → COM nối NO.
Ứng dụng: chuyển nguồn, chọn chế độ vận hành.

❄ Form D – Double Make Contact

1 cực, 2 tiếp điểm NO song song.
Chịu tải dòng cao hơn.
Ứng dụng: điều khiển động cơ, hệ thống công suất lớn.

❄ Form E – Break-Before-Make

Khi chuyển trạng thái, tiếp điểm cũ ngắt hoàn toàn trước khi tiếp điểm mới đóng.
Tránh hiện tượng ngắn mạch khi switching.
Ứng dụng: hệ thống yêu cầu an toàn cao.

4. Các loại relay phổ biến khác

Relay cơ điện (Electromechanical Relay – EMR): Truyền thống, bền, giá hợp lý.
Solid State Relay (SSR): Không tiếp điểm cơ khí, chuyển mạch nhanh, tuổi thọ cao.
Thermal Relay: Bảo vệ quá tải bằng cơ chế nhiệt.
Time-Delay Relay: Đóng/ngắt có độ trễ theo thời gian định sẵn.
Protective Relay: Bảo vệ quá dòng, quá áp, ngắn mạch.
Latching Relay: Giữ trạng thái ngay cả khi không còn nguồn điều khiển.

5. Ứng dụng thực tế tại Việt Nam & BKITEC

Điện công nghiệp & tự động hóa: relay trong tủ điện, hệ thống PLC.
Ngành ô tô: relay 12V, 24VDC như S11-1A-C1-24VDC – SHORI.
Ngành bao bì & in ấn: relay giám sát, cảnh báo lỗi.
Điện dân dụng: relay trung gian, relay thời gian trong chiếu sáng & bơm nước.

✈ BKITEC cung cấp relay chính hãng, có CO, CQ, hóa đơn VAT, phù hợp cả nhu cầu nhập lẻ và nhập lô lớn.

6. Tóm tắt các loại relay cơ bản

Loại Relay	Đặc điểm	Ứng dụng tiêu biểu
Form A (SPST-NO)	Mạch đóng khi có tín hiệu	Bật thiết bị, bảo vệ động cơ
Form B (SPST-NC)	Mạch ngắt khi có tín hiệu	Ngắt khẩn cấp, bảo hộ
Form C (SPDT)	Chia ngả: NO hoặc NC	Chuyển mạch linh hoạt
Form D	NO song song, chịu tải cao	PLC, hệ thống công suất lớn
Form E (B-B-M)	Ngắt trước khi đóng	Hệ thống an toàn cao

7. Kết luận

Relay tuy là linh kiện nhỏ nhưng lại đóng vai trò cốt lõi trong hệ thống điện – điện tử công nghiệp. Việc hiểu rõ các loại Contact Form và công nghệ relay sẽ giúp kỹ sư, phòng mua hàng chọn sản phẩm phù hợp, nâng cao độ an toàn và hiệu quả.

➥ BKITEC cam kết mang đến cho khách hàng relay chính hãng, chứng từ minh bạch, dịch vụ tư vấn kỹ thuật chuyên nghiệp. Trong các bài viết tiếp theo, BKITEC sẽ giới thiệu sâu hơn về SSR, Time-Delay Relay, Protective Relay… và hướng dẫn cách chọn relay theo ứng dụng cụ thể.